śmierdze




Juliusz Słowacki: Balladyna

AKT I
SCENA I
Las blisko jeziora Gopła – chata Pustelnika ustrojona kwiatami i bluszczem. – Kirkor
wchodzi w zbroi, bogato ubrany, z orlimi skrzydłami...
KIRKOR
(sam)
Rady zasięgnąć warto u człowieka,
Który się kryje w tej zaciszy leśnej;
Pobożny starzec –lekko szalony
ilekroć mu prawisz
O zamkach, królach, o królewskich dworach,
To jak szalony od rozumu błądzi,
Miota przekleństwa, pieni się,
Musiał od królów doznać wiele złego,
I z owąd został przyjacielem gminu.
(Stuka do celi)
Puk! puk! puk!
GŁOS Z CELI
Kto tam?
KIRKOR
Kirkor.
PUSTELNIK
wychodząc z celi
Witaj, synu...
Czego chcesz?
KIRKOR
Rady.
PUSTELNIK
Zostań pustelnikiem.
KIRKOR
Gdybym podstarzał dziesiątym krzyżykiem,
Może bym w smutne schronił się dąbrowy;
Ale ja młody, pan czterowieżowy,
Przemyślałem dzisiaj, jak by się ożenić…
Poradź mi, starcze!
PUSTELNIK
ocenić ludzi nie mogę – ani wskazać, którą
Weźmiesz dziewicę.
KIRKOR
Wskaż mi, o starcze! Mówią, że królewny
Słyną wdziękami?
PUSTELNIK
Nieba! Ród to węża.
żona zbrodniami podobna do męża,
Córki do ojca, a do matek syny.
Jak w jednym gnieździe skłębione gadziny.
O! Bogdaj piorun!...
KIRKOR
Nie przeklinaj!
PUSTELNIK
Wściekłem się jako brytan uwiązany.
Bo też ja kiedyś byłem pan nad pany,
żyłem w purpurze, dziś noszę łachmany;
Muszę przeklinać. Miałem dzieci troje,
Nocą do komnat weszli brata zbóje,
Różyczki moje trzy z łodygi ścięto!
Aniołki moje!... wszystkie moje dzieci!
KIRKOR
Któż jesteś, starcze?
PUSTELNIK
Ja... Król Popiel trzeci...
KIRKOR
(klęka)
Królu mój!
PUSTELNIK
Któż mię z żebraki ropozna?...
KIRKOR
Uzbrajam chamy i lecę do Gnezna
Mścić się za ciebie..
PUSTELNIK
Tylu ludzi biegło
Z pierścionkiem ślubnym za marą wielkości,
A prawie wszyscy wzięli kość niezgody
Postąp inaczej – ty szlachetny, młody;
Niechaj ci pierwsza jaskółka pokaże,
Pod jaką belką gniazdo ulepiła;
Gdzie okienkami błysną dziewic twarze,
A dach słomiany, tam jest twoja miła.
Ani się wahaj, weź pannę ubogą,
żeń się z prostotą, i niechaj ci błogo
I lepiej będzie, niżbyś miał z królewną...
KIRKOR
Tak radzisz, starcze?
PUSTELNIK
Idź, synu, na pewno
Do biednej chaty – niechaj żona karna,
Miła, niewinna…

(kirkor odchodzi)
SCENA II
Inna część lasu – widać jezioro Gopło.
Skierka i Chochlik wchodzą.
SKIERKA
Gdzie jest Goplana, nasza królowa?
CHOCHLIK
Śpi jeszcze w Gople.
SKIERKA
I woń sosnowa,
I woń wiosenna nie obudziła
Królowej naszej! woń taka miła!
CHOCHLIK
Zanadto skoro
Zbudzi się jędza i będzie
Do pracy nas zaprzęgać. To w puste żołędzie
Wkładać jaja motylic – to pomagać mrówkom
Budującym stolicę i drogi umiatać…
SKIERKA
Bo też ty jesteś leniwy, Chochliku!
Patrzy na jezioro.
Ach, patrz! na słońca promyku
Wytryska z wody Goplana;
Jak powiewny liść ajeru,
Lekko wiatrem kołysana;
Jak łabędź!
CHOCHLIK
Ona ma wianek na głowie...
Czy to kwiaty? czy sitowie
SKIERKA
O nie... to na włosach wróżki
Uśpione leżą jaskółki.
CHOCHLIK
Radzę ci, uciekajmy, mój Skierko kochany,
Wiedźma gotowa zaraz nową pracę zadać.
SKIERKA
Więc uciekaj... ja się bawię...
Goplano! Goplano! Goplano!
Wchodzi Goplana.
GOPLANA
Narwij mi róż, Chochliku! poleciał mój wianek.
CHOCHLIK
Już się zaczyna praca.
Chochlik odchodzi mrucząc.
GOPLANA
Czy to jeszcze rano?
SKIERKA
Pierwsza wiosny godzina.
GOPLANA
Ach! gdzie mój kochanek?
GOPLANA
zamyślona
Nie!
SKIERKA
Chcesz tronów
Z wypłakanych nieba chmurek?
Czy ci przynieść pereł sznurek?
GOPLANA
Skierko miły,
Ja się kocham.
SKIERKA
W czym? czy w róży
Bezcierniowej? czy w kalinie?
W czterolistnej koniczynie?
GOPLANA
Ach! ja się kocham, kocham si?