Żużel to sport motorowy, który rozgrywany jest na torze o długości 300–500 metrów, pokrytym specjalnym materiałem, który umożliwia ślizganie się motocykli. W zawodach biorą udział zawodnicy na specjalnych motocyklach, które nie mają hamulców ani przerzutek. Motocykle te są napędzane silnikami spalinowymi o pojemności do 500 cm³.

Podstawowe zasady:
Wyścigi – Zawody składają się z serii wyścigów (tzw. biegów), w których uczestniczy czterech zawodników. Każdy bieg trwa około 1 minuty i jest rozgrywany na torze o określonym czasie.

Czas trwania – Zawodnicy rywalizują o pierwsze miejsce, zdobywając punkty za swoje miejsca w każdym wyścigu (np. za 1. miejsce 3 punkty, za 2. miejsce 2 punkty, za 3. miejsce 1 punkt, a za 4. miejsce 0 punktów).

Kolejność startów – Żużlowcy startują do wyścigu w tzw. „dzięki” lub losowaniu, a bieg odbywa się na specjalnym sygnale (np. czerwonym świetle).

Tor – Tor w żużlu jest nie tylko wąski, ale również ma specjalną nawierzchnię, która sprzyja ślizganiu się. Wyścigi są bardzo dynamiczne, zawodnicy często balansują na granicy upadku, a kontrolowanie motocykla na takim torze wymaga dużych umiejętności.

Zawody:
Żużel uprawiany jest zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. W Polsce organizowane są liczne ligi, a najpopularniejsza to PGE Ekstraliga. W międzynarodowych rozgrywkach odbywają się takie wydarzenia jak Mistrzostwa Świata na Żużlu, czy SPEEDWAY GRAND PRIX.

Zawodnicy:
Żużlowcy rywalizują w różnych kategoriach, ale największą popularnością cieszy się klasyfikacja indywidualna, w której zawodnicy zdobywają tytuł mistrza świata. W Polsce najbardziej znani zawodnicy to m.in . Tomasz Gollob, Maciej Janowski, czy Patryk Dudek.

Cechy charakterystyczne:
Motocykle – Specjalnie przystosowane maszyny, które różnią się od motocykli używanych w innych sportach motorowych. Są lekkie, mocne i bez hamulców.
Nawierzchnia – Żużel jeździ się po specjalnym torze pokrytym materiałem, który sprawia, że motocykle ślizgają się, co powoduje dynamiczny charakter wyścigów.
Taktowanie i strategia – Pomimo, że wyścig jest krótki, strategia i umiejętność reagowania na zmieniające się warunki torowe są kluczowe.

1. Motocykle i sprzęt
Motocykle używane w żużlu to maszyny o pojemności silnika do 500 cm³, które rozwijają bardzo wysokie prędkości (nawet do 120 km/h). Cechą charakterystyczną tych motocykli jest to, że nie mają hamulców, co sprawia, że zawodnicy muszą używać umiejętności balansowania i techniki wchodzenia w zakręty. Ponadto, opony tych motocykli mają specjalną konstrukcję, która pozwala na lepszą przyczepność w warunkach ślizgających się.

2. Tor
Tor, po którym ścigają się zawodnicy, ma zazwyczaj długość 300-500 metrów, a jego nawierzchnia jest wykonana z mieszanki piasku i żużlu, co zapewnia odpowiednią przyczepność do opon. Tor jest wąski i w kształcie elipsy (ma 4 zakręty). Żużlowcy wchodzą w zakręty na maksymalnym pochyleniu, co często sprawia, że motocykl niemal dotyka nawierzchni. W trakcie sezonu nawierzchnia toru może się zmieniać, co wpływa na styl jazdy i strategię.

3. Zasady wyścigu
Każdy bieg w żużlu odbywa się pomiędzy czterema zawodnikami, którzy startują w różnych miejscach toru. W zależności od miejsca startowym (np. 1, 2, 3, 4) zawodnicy mogą mieć różne przewagi i różną strategię. Wyścigi są bardzo krótkie – zazwyczaj trwają około 60 sekund.

Zawodnicy zdobywają punkty za miejsca w wyścigu: 3 punkty za 1. miejsce, 2 punkty za 2. miejsce, 1 punkt za 3. miejsce i 0 punktów za 4. miejsce.
Każdy zawodnik startuje w kilku wyścigach (zwykle 5-7 razy) w ciągu zawodów, a wyniki wszystkich biegów decydują o końcowej klasyfikacji.
4. Strategia i technika
Żużel to sport, w którym liczy się nie tylko prędkość, ale także umiejętności techniczne. Zawodnicy muszą umiejętnie wchodzić w zakręty, balansować motocykl w trakcie ślizgu i korzystać z toru, by wyprzedzać rywali. Istnieje także technika „ataku” i „obrony”, polegająca na zbliżaniu się do przeciwnika w kluczowych momentach, np. przy wyjściu z zakrętu, aby zyskać przewagę.

Dodatkowo, zawodnicy muszą znać „sekrety” toru, który może się zmieniać w zależności od pogody (np. jeśli jest deszczowo, tor może być bardziej śliski). Często, zwłaszcza na początkowych etapach wyścigu, używają taktyki, by zobaczyć, jak zachowuje się nawierzchnia, zanim zdecydują się na pełny atak.

5. Systemy ligowe i zawody międzynarodowe
PGE Ekstraliga: To najwyższa liga żużlowa w Polsce, która cieszy się dużą popularnością i gromadzi liczną rzeszę kibiców. W sezonie drużyny rywalizują ze sobą, a zwycięzca ligi zdobywa tytuł mistrza Polski.

Mistrzostwa Świata: Żużel ma także swoją międzynarodową rywalizację. Mistrzostwa Świata są organizowane przez Międzynarodową Federację Motocyklową (FIM). Zawody te składają się z różnych etapów, a zawodnicy rywalizują na całym świecie. Tytuł mistrza świata zdobywa ten, który zgromadzi najwięcej punktów w całym cyklu wyścigów.

6. Kultura żużlowa
Żużel to w Polsce niezwykle popularny sport, z wielką liczbą fanów, którzy organizują wyjazdy na mecze, tworzą dopingujące grupy, a niektóre drużyny mają naprawdę ogromne rzesze wiernych kibiców. Sport ten budzi silne emocje, a atmosferę rywalizacji i radości z wygranej często można porównać do piłkarskich meczów. Duże znaczenie mają także tzw. „białe plamy” (czyli nieprzewidywalne momenty wyścigu), które dodają dramaturgii rywalizacji.

Żużel jest sportem, który angażuje całą rodzinę: zarówno zawodnicy, jak i kibice czują się częścią tej samej pasji.

7. Drużyny
Żużel to sport drużynowy, w którym zespoły rywalizują ze sobą na torze. Najważniejsze drużynowe rozgrywki odbywają się w ramach PGE Ekstraligi, która jest najwyższą ligą żużlową w Polsce. W skład drużyn wchodzą zawodnicy o różnym poziomie umiejętności, w tym krajowi i zagraniczni.

W Ekstralidze drużyny rywalizują o mistrzostwo Polski, a w każdym meczu drużyny składają się z 7 zawodników, którzy startują w 15 biegach. Każdy zawodnik bierze udział w 5 biegach, a wyniki drużynowe są sumą punktów zdobytych przez wszystkich zawodników.

8. System punktacji
W żużlu system punktacji jest dość prosty, ale kluczowy dla końcowego wyniku zawodów. Oto jak wygląda:

Punkty za miejsce w wyścigu:
miejsce – 3 punkty
miejsce – 2 punkty
miejsce – 1 punkt
miejsce – 0 punktów
W jednym wyścigu bierze udział czterech zawodników, więc maksymalnie można zdobyć 3 punkty w każdym starcie. Zawodnicy rywalizują w różnych rundach, a suma punktów zdobytych przez nich decyduje o końcowej klasyfikacji.

9. Punktacja drużynowa
W przypadku drużynowych zawodów (np. PGE Ekstraliga), punkty zdobyte przez zawodników są sumowane i stanowią wynik drużyny. Na koniec meczu drużyny mają określoną liczbę punktów, które mogą zdobyć.

Zwycięski zespół to ten, który w sumie zdobył więcej punktów od rywali, a w przypadku remisu decydujące mogą być dodatkowe kryteria, np. lepsza suma punktów indywidualnych zawodników. Zwykle na koniec sezonu drużyny, które zdobędą największą liczbę punktów w ligowych zmaganiach, awansują do play-offów, a drużyny z najgorszymi wynikami spadają do niższej ligi.

10. Mistrzostwa Świata
W indywidualnym żużlu zawodnicy rywalizują o tytuł mistrza świata. Speedway Grand Prix to seria zawodów, w której zawodnicy startują w różnych krajach i zdobywają punkty w poszczególnych rundach. Na końcu sezonu zawodnik z największą liczbą punktów zostaje mistrzem świata.